We zijn de streek Maramureş in het noordwesten van Roemenië binnengereden, vanwege de vele eiken- en dennenbossen ook wel het land van hout genoemd. Ik heb veel superlatieven over deze streek gelezen en het blijkt ook werkelijk een prachtige streek waar natuur en mens nog in harmonie leven. Het reizen in Roemenië is een soort tijdreis, het is Europa maar toch zo heel anders dan in Nederland, zoveel om je over te verwonderen. We rijden via Baia Mare over de 18 naar het noorden richting de Oekraïense grens door het Gutâi gebergte. Op de kaart zagen we al dat het veel haarspeldbochten waren en dat is beslist niet overdreven. Zulke wegen kosten tijd maar de kwaliteit van de weg is prima dus genieten wij van dit berglandschap. In West-Europa hebben ze dit soort wegen allemaal geëffend met grote viaducten en vele tunnels maar hier niet, hier klim je elke bergwand echt nog omhoog en daal je na de top weer af met opnieuw vele haarspeldbochten.

Je ziet aan het landschap dat het nog met de hand en niet machinaal bewerkt wordt, er zijn vele bekoorlijke oneffenheden waar een landbouwmachine op vastloopt maar waar de zeis geen last van heeft en juist dat geeft het landschap z’n natuurlijke charme. Ook de landbouwkavels zijn kleinschalig, nadat de Stalinistisch-Communistische dictator Nicolai Ceauşescu in 1989 na 24 jaar middels een showproces en een welgemikte kogel van het politieke toneel was afgevoerd kreeg iedere boer een kavel toebedeeld groot genoeg om in zijn eigen levensonderhoud te voorzien, en nu nog steeds bestaat het overgrote deel van de landbouw in Roemenië uit kleine boerenbedrijven. De boeren bewerken met de zeis hun land en elk beetje gesneden gras gaat op een staak waardoor je deze -voor ons- ouderwetse hooibergen overal ziet staan.

Als eerste bezoeken wij vandaag het openluchtmuseum in Sighetu Marmației. Wij willen altijd wat over de geschiedenis van een streek weten. Nadat we naar boven zijn gewandeld worden we bij de ingang van het museumdorp door een zeer rap Engels sprekende jongen vriendelijk ontvangen die ons uitlegt dat wij met de travel-app IZI alle informatie bij de woningen kunnen beluisteren. Wij hadden die app nog niet dus helpt hij met de instellingen en geeft wat voorbeelden waar we die app allemaal kunnen gebruiken. Ook in Nederland, hij laat ons in zijn app een toeristische route zien die over de Amsterdamse Wallen leidt. Aan de hand van deze  app dwalen wij de komende paar uur door het museumdorp.

Deze streek staat al negenhonderd jaar bekend om zijn houtbewerking. Wat wij al heel veel in het landschap hadden gezien zijn de enorme grote houten toegangspoorten naar de erven.

Vanaf de middeleeuwen tot in de 19de eeuw mochten alleen leden van rijke families, de landadel, een grote houten poort bouwen om zichzelf van de gewone mensen te kunnen onderscheiden. Nu mag iedereen een poort voor zijn huis neerzetten, maar het blijft een teken van welvaart omdat het bouwen van een dergelijke poort veel geld kost.

De poorten van Maramureş hebben ook een spirituele waarde, dat zich uit in het ingewikkelde houtsnijwerk waarmee de poorten gedecoreerd zijn. Deze decoraties zijn eeuwenoude traditionele motieven, het gevlochten touw is een symbool van connecties tussen hemel en aarde. Ruiten en rozetten zijn symbolen voor de zon die op zijn beurt weer staat voor God en dit alles ter bescherming van de familie binnen de poort tegen de gevaren buiten de poort. Alle erven hebben een robuust hek om het erf, voordeel de kippen kunnen lekker rondscharrelen en de wilde dieren houd je buiten. Ook heeft elk erf een waterput die goed beschermd wordt door een dakje plus een hekwerk er omheen, dit laatste voorkomt dat je eigen kinderen in de put verdwijnen maar dient vooral ook om te zorgen dat er geen dieren in kunnen verdrinken want dan is je drinkwater voor heel lange tijd bedorven. Ook bij de kloosters zien we grote waterputten met een nieuwe zinken emmer en een emaillen mok om even je dorst te lessen. Ook zien wij regelmatig centrale watertappunten waar mensen hun flessen en jerrycans vullen met water. Ook op de camping komt het drinkwater regelrecht uit de bergen, dus wij zijn blij met het O3-systeem in onze drinkwatertank en voor ons drinkwater gaat alles eerst nog even door de Lifesaver Cube, wat weer een hoop flessen drinkwater kopen scheelt.

Na de leerzame wandeling door het museum stappen deze twee sponzen op pootjes weer in hun camper en rijden wij vlak langs de Oekraïense grens naar Săpânța waar wij de nacht doorbrengen op een kleine camping om morgen naar een beroemde begraafplaats te gaan. Op weg naar de camping komen wij er al langs en zien we meteen dat hier meer mensen op af komen, namelijk een straat vol toeristenstalletjes. Wij zijn de volgende ochtend al vroeg aanwezig en dan valt het nog mee met de toeristen chaos. Het kerkhof rondom de Kerk van de Geboorte van de Maagd Maria staat bekend om de vrolijk beschilderde houten grafkruisen. Houten kerken en houten poorten, de “Maramureşeni” staan bekend als beste timmerlui, niet alleen de kerken zijn van hout gemaakt maar ook de grafkruisen.

Ergens in de 30-er jaren heeft de lokale beeldhouwer Stan Ioan Pătraş het eerste vrolijke houten kruis gemaakt. Hij schreef ook een rijmend grafschrift over de overledene en schilderde het geheel in vrolijk stralende kleuren. De lokale gemeenschap vond de nieuwe kruisen mooi en de uitzondering werd snel de regel. Nu zijn er meer dan 800 blauwe grafkruisen op het Vrolijke Kerkhof. En elk van deze gedenktekens vertelt een kort verhaal over die ene dorpeling die eronder ligt, veelal is de overledenen in 3D houtsnijwerk afgebeeld in zijn of haar dagelijkse bezigheden. Zo konden wij de onderwijzer(es), postbode, jager, schilder en timmerman overduidelijk herleiden. Ook de kerk op de begraafplaats is zowel binnen als buiten rijkelijk beschilderd, de dienst die op dat moment binnen gaande is wordt buiten via luidspeakers hoorbaar en geeft een extra dimensie aan onze wandeling. Na ons bezoek aan deze vrolijke begraafplaats lopen wij even langs de wonderlijke verzameling toeristenstalletjes en ach ja, ook wij hebben in de camper een toeristische herinneringen verzameling dus kopen wij een kleine houten herinnering.

Die mooie houten kerkjes lokken ons dus rijden we langs een aantal van die prachtige gebouwtjes richting een camping in Breb. Om elke hoek zien we de meest mooie kerkjes verschijnen, zowel hele oude als nieuw gebouwde of zelfs nog in de steigers staande. Roemenië is best een gelovig land, 80% is Oosters Orthodox.

We hebben al ervaren dat een camping in Roemenië zeer klein en eenvoudig is, meer zoals bij ons de eenvoudige natuurterreintjes, en ze zijn nog niet zo ruim gezaaid. Dus vandaag weer eentje geprikt in een mooi oud dorpje, de route erheen was best een uitdaging.

Hier een filmpje van onze dashcam.

Maar eenmaal daar neergestreken blijkt het een oase te zijn, de kippetjes scharrelen rond, een zwerfhond komt aan en verlaat ons niet meer. De schaapsherder laat zijn kudde grazen vlak naast de camping, omdat er geen hekken zijn lopen de schapen af en toe bijna onder onze luifel, maar even een fluitje van de herder of een commando naar zijn hond en floep de schapen trekken zich weer terug alsof het marionetten aan een touwtje zijn. De eigenaar Bram, een Nederlander, bakt elke ochtend een heerlijk broodje en bezorgt dat al ’s morgens vroeg bij onze camper. We besluiten drie nachtjes te blijven, we maken een heerlijke wandeling om en door het dorp en zien het rustige boerenleven uit (oma vertelt) onze jeugd. Moeder de vrouw werkt zeker zo hard mee, we zien man en vrouw een hooiberg afbreken en op de kar laden om naar de boerderij te brengen. We zien ze lekker kletsen onder hun overdekte terrassen die overal op de erven staan. De zonnig bloeiende weides, een kind dat een ritje op het paard maakt en in de verte horen we het klingelen van de bellen op een boerenkar die volgeladen met mensen een ritje door het dorp maakt, wat een rust.

We bezoeken de oude kerk die is gebouwd in 1622 maar met een toren die nog uit 1530 stamt en daarmee de oudste toren van het land is. Binnen zijn icoonschilderingen uit de 17^e eeuw en op het kerkhof zijn er nog graven met het oude Keltische kruis te vinden. Voor ons nieuw is de grote hoeveelheid aan vloerkleden en kleedjes om de iconen heen, dus weer een verrijking van onze kennis.

Na drie heerlijke dagen vertrekken we op zondag en zien de mensen in hun zondagse kleding, mannen met een vilten hoedje en gesteven wit overhemd, de vrouwen met een rok met bloemenmotief en hoofddoek op naar de kerk wandelen. Wij hadden al eerder jonge meisjes in klederdracht zien lopen.

Vandaag gaan we naar het bekende klooster in Bârsana, een kloostergemeenschap al gesticht in 1390 door de prinselijke broers Balcu en Drag. Dit tweetal heeft in het dal van de Iza meerdere locaties bezeten en de Orthodoxe Bisschop van Maramureş was gesetteld in Bârsana. Maar ook dit klooster heeft zijn ups en downs gehad en vele andere eigenaren en bovendien was onder het communistische regime het geloof niet geoorloofd. Maar na 1989 is er met enorm veel steun weer een gigantische herleving en wederopbouw van dit grote kloostercomplex, je kijkt je ogen uit.

De kerktoren is 56 meter hoog en daarmee één van de hoogste houten gebouwen van Europa. De naam Bârsana komt van de Bârsani, de plaatselijke herders die langharige schapen fokken. Bij de toeristen kraampjes zien we dan ook veel producten met en van wol.

Na al dit moois rijden we een prachtige route naar Vişeu de Sus waar een mooi programma voor Marcel ons te wachten staat maar dat verhaal ik in een volgend blog.