Na Bazel trekken we langs de Rijn omhoog via de Franse kant, eigenlijk langs het Grand Canal d’Alsace want de Rijn is hier gekanaliseerd om vaarbaar te zijn. Marcel heeft hier vorig jaar met onze ETAP 28i, de Karavanserai, gevaren en laat dus allerlei plekjes zien waar hij geweest is. Het landschap van de boven Rijn is heel vlak en uitgestrekt eigenlijk komen de bergen en kloven pas bij de midden Rijn.

We overnachten in Worms en gaan de volgende dag deze oudste stad (samen met Trier) van Duitsland ontdekken. Worms is sinds de Middeleeuwen een bolwerk van de Rooms Katholieke kerk dus bezoeken wij de Romaanse Keizerdom St. Peter. Verder kennen wij Worms door de Rijksdag van Worms in 1521. De Rijksdag was een periode van overleg waar door wereldlijke en kerkelijke leiders meerdere onderwerpen ter sprake werden gebracht. Het belangrijkste onderwerp ging over de 95 stellingen die Maarten Luther aan de slotkerk van Wittenberg zou hebben opgehangen. Maarten Luther werd ter verantwoording geroepen en door de Rooms Katholieke kerk in de ban gedaan, dit wordt gezien als het begin van de Reformatie. Dus een grote beeldenpartij met Maarten Luther en beelden van andere belangrijke personen uit de reformatie zoals Jan Hus.

Wij kenden niet de grote historische betekenis van de Joden in Worms. De synagoge van Worms is één van de oudste van Duitsland, waarschijnlijk in de 9^e of 10^e eeuw ontstaan. Zoals overal bestaat de geschiedenis van de Joden in Worms uit perioden van bloei en vernietiging. In de Kristallnacht is ook deze synagoge in brand gestoken. De ideeën voor de herbouw dateren al vanaf 1947, in 1961 werd de herstelde synagoge weer in gebruik genomen. Wij werden hartelijk uitgenodigd om binnen te treden en er werd ons van alles verteld. Wij zijn niet erg thuis in de Joodse gebruiken en termen en mikwe of mikwa was ons dan ook onbekend. Dit is een belangrijk reinigingsritueel het betekent letterlijk “levendig water”, aan de synagoge was dan ook een soort bad aangebouwd wat nu nog steeds gerestaureerd wordt. Op aanraden zijn we ook het naastgelegen museum doorgewandeld. Maar echt indrukwekkend was de Joodse begraafplaats ‘Heiliger Sand’ die sinds de 11^e eeuw in gebruik is geweest. Het is de oudste nog bestaande Joodse begraafplaats van Europa met de oudste grafstenen uit 1058/59 en telt ongeveer 2000 zerken. Een moment van verstilling en ontzag.

Verder is Worms ook nog bekend door het Nibelungenlied, een heldenepos uit de 13^e eeuw dat de ondergang van het huis van de Bourgondiërs verhaalt.  Tussen 1853 en 1874 heeft Richard Wagner dit verhaal omgevormd tot een bombastisch muziek-en theaterstuk; Der Ring des Nibelungen.

We slingeren verder langs de Rijn en rijden nu langs het mooiste stuk de Midden-Rijn ook wel de Romantische Rijn genoemd. Wij overnachten in Bacharach, hij heeft niets met het dorp te maken maar wij denken aan de muziek van Burt Bacharach en zetten de radio even harder. Dit dorp had Marcel willen bezoeken tijdens zijn bootreis maar hij kon hier vanwege de lage waterstand toen niet aanleggen dus gaan wij nu met wandelschoenen aan op pad. Een prachtig oud stadje waarschijnlijk in de 7^e eeuw al de eerste bewoning, vanaf de 11^e eeuw woonden de keurvorsten van de Palts in de Burcht Stahleck en werd het een economisch belangrijk handelspunt voor wijn en hout. Rond 1400 was de stadsmuur klaar, dit is nog steeds een bezienswaardigheid, wij hebben dan ook het hele rondje langs de muur gelopen tot bovenaan bij de burcht wat nu een jeugdherberg is waar we konden genieten van een kopje koffie. Het stadje heeft nog vele prachtige middeleeuwse woningen.

Hadden wij gisteren in Worms al gelezen over de vele Jodenvervolgingen in de loop der tijden, hier wordt daar nog meer duiding aan gegeven. Er is hier een Wernerkapel vernoemd naar Werner van Oberwesel die in 1287 op 16 jarige leeftijd is vermoord op aandringen van de lokale Joodse gemeenschap. Als vergelding voerden antisemitische bendes pogroms uit en de hele Joodse gemeenschap langs de Romantische Rijn en de Moezel werd uitgeroeid. Er ontstond een Wernercultus die pas in 1963 door de bisschop van Trier werd beëindigd. Aan de kapel hangt nu een gedenkplaat die herinnert aan deze misdaden.

In de 19^e eeuw verzandden diverse havens en ging de economie achteruit maar met het Toerisme naar de Romantische Rijn is er weer een opleving gekomen, ook al kon Marcel als boottoerist hier niet alle havens meer binnen varen.

Wij rijden verder en komen nog vele burchten en kastelen tegen op allerlei berghellingen en -toppen. Ook elk stukje land wordt benut voor een wijngaard. Het is alweer een mooie route en daar is zij dan; de beroemde rots de Loreley. Nu dat er hier legendes over nimfen die de zeelui lokten zijn ontstaan is te begrijpen want wat een smal bochtig, snelstromend stuk water is dit. Respect voor Marcel dat hij hier in zijn eentje met onze boot, tussen alle vrachtverkeer, doorheen gevaren is, zie zijn verslag op sailing-karavanserai.

We overnachten op een camperplek bij de Deutsche Eck, waar de Moezel de Rijn instroomt en een gigantisch monument voor Keizer Wilhelm I, die na drie oorlogen de eenwording van Duitsland had bewerkstelligd, is opgericht. Met een mooi dun laagje sneeuw is het weer een idyllische dag.

We hebben ons voorgenomen langs de Rijn naar Nederland te trekken dan denk je sla het industriële Ruhrgebied maar over maar nee wij rijden juist door die steden heen. Mazzel dat het zondag was en winter want het was heel rustig rijden. We hebben de Rijnvallei langzaam zien veranderen, eerst het ordelijke en goed verzorgde Zwitserland met grote familiehuizen. Daarna een rustige verlaten Boven-Rijn in een brede vlakke vallei met aan de Franse kant wat slordige huizen en tuinen en zicht op de Vogezen. Aan de Duitse kant zicht op het Zwarte Woud en mooie vakwerkhuizen. Daarna komt de romantische Midden-Rijn, waar de vallei smaller wordt en de oevers steil omhoog gaan met de vele burchten en kastelen. Huizen van donkere (zwarte) natuursteen en de Middeleeuwse huizen in de stadjes met hun stadsmuren. De Rijn in het Ruhrgebied is er een met vele havens en industrie langs het water. In de steden de nog altijd zeer herkenbare Duitse flatgebouwen van de 60er jaren en huizen met alle kleuren pleisterwerk van lavendel-lila tot oranjerood. De Neder-Rijn is weer heel landelijk en dunbevolkt, boerderijen en kleine dorpjes waarin langzaam meer huizen van baksteen tevoorschijn komen. Voor onze laatste overnachting staan wij op de kade aan de Rijn bij Tolkamer vlakbij de plek waar de Rijn Nederland binnenstroomt. Wij leerden vroeger op school dat de Batavieren bij Lobith ons land binnen kwamen echter bij Spijk komt de Rijn Nederland binnen (voor de puristen onder ons).

Het was weer een heerlijk reis en nu hebben wij nog vijf weken om ons klaar te maken voor onze reis naar Marokko.